ÇİZGİ ROMAN SANATININ MICHELANGELO’SU

JOHN BUSCEMA

Hazırlayan: eankara

‘’ Bay Buscema, çizgi romanların aksiyon dolu dünyasına önceki kuşak çizgi roman çizerlerinin güzel sanatlar becerilerini getirdi. Kaslı, atletik stili, Alex Raymond’ın ”Flash Gordon”unun zengin romantizmini, Burne Hogarth’ın ”Tarzan”ının dalgalı anatomisini ve Hal Foster’ın ”Prince Valiant”ının tarihi fantezisini birleştirdi. Yoğun kaslı süper kahramanları, eski ustalar ve özellikle Michelangelo üzerinden yaptığı çalışmayı yansıtıyor. ‘’

Bu satırlar, Eric Nash imzalı olarak 28 Ocak 2002 tarihinde New York Times’ta yayınlandı. Gazete , 74 yaşında aramızdan ayrılan John Buscema’nın ölüm haberini veriyordu.

Amerikalı çizgi roman sanatçısı olan Buscema, Marvel Comics’i 1960’larda ve zamanla 1970’lerde dev bir endüstri lideri haline getiren kişiydi.
Ünlü çizerin büyük başarılar edindiği, çizimlerle dolu yaşamında bir röportajında şöyle demişti ;
‘’ Uçan veya binalara çarpan karakterlerle özdeşleşmekte gerçekten zorlanıyorum. Ünlü sanatçıların hayatları hakkında okumayı seviyorum ve diyelim ki Vincent van Gogh’un hayatının çizgi roman uyarlamasını yapmanın harika olacağını düşünüyorum.”
John Buscema’nın adının başına zamanla ‘’ Big ‘’ yani ‘’ Büyük ‘’ sıfatı konmuştur. Gerçekten de lakabına yakışır şekildeki çalışmalarında, hem yeteneğin hem de araştırmalarının büyük önemi bulunmaktadır. Bu yazı hakkında yaptığım araştırmalarda ilginç ve çok önemli bir nokta gördüm. Sanatçının belki de pek çok kişi tarafından bilinmeyen bir özelliği , kendisine duyulan saygıyı daha da artıracak nitelikte. Florentino Florez’in ‘’ Big John Buscema ‘’ kitabında şu açıklama yer alıyor ;
‘’ Michelangelo’yu elinden geldiğince kopyaladı ve bu, hayatı boyunca bir tutku olarak kaldı. Kütüphanesinde İtalyan sanatçıya adanmış otuzdan fazla kitap vardı.‘’

Bu yazının başlığı da , sanatçının bu özelliğinden ortaya çıktı. Nitekim , ‘’ Çizgi Romanın Michelangelo’su ‘’ tanımı , Buscema hakkında çıkan bazı kitapların adı olarak da görülmektedir.
Ama, daha da önemlisi ; “John Buscema’nın Dünyası: Çizgi Romanların Michelangelo’sunun Sanatı” John Buscema’nın çalışmalarına adanmış dünyadaki en büyük sergi olarak çeşitli ülkeleri gezdi. Sergi, Conan, Thor, Tarzan ve Silver Surfer gibi çalışmaları yaklaşık 50 orijinal sanat eserine ev sahipliği yaptı. Eserler, 3 Ekim – 3 Kasım tarihleri ​​arasında Lucca’daki Chiesa dei Servi’de Lucca Comics and Games 2019’da ilk kez sergilendi ve ardından 9 Kasım – 20 Kasım tarihleri ​​arasında Roma’da CArt Gallery’de sergilenmeye devam etti.
Buscema’nın yaşamı boyunca yaptığı çalışmaların bilgisini veren listeye, yazının sonunda ulaşacaksınız . ( * )

Yüzlerce yayına konu olmuş, hayranlarını mutlu eden çalışmalarla geçen bir yaşamı, elbette bir yazının sınırları içinde anlatmak mümkün değil. Ama, bu usta sanatçının önemli kilometre taşı sayılabilecek çalışmalarından bahsetmek, ilgili açıklamaları okurken doyumsuz çizimlerinden ‘’ bir avuç ‘’ da olsa örneklere bakmak, ‘’ güzel bir anma yazısı olur ‘’ diye düşündüm.

Başarılarla dolu bir sanat yaşamı ( ** )
11 Aralık 1927’de Brooklyn’de doğan John Buscema, Manhattan’daki Müzik ve Sanat Lisesi’nde güzel sanatlar okudu ve Pratt Enstitüsü’nde canlı çizim dersleri aldı. Buscema’nın çizgi roman kariyeri; 1948’de The New York Times’da bir çizer arandığı ilanına cevap vererek başladı.

‘’ Timely Comics ‘’te profesyonel olarak çalışmaya başladı. Bu firma, ismini sonradan ‘’ Marvel Comics ‘’ olarak değiştirecekti. Buscema’yı işe alan kişi Stan Lee idi.
1948’de Timely ile çizgi roman dünyasına adım atan Buscema’nın çizimleri ilk olarak Lawbreakers Always Lose #3’te ortaya çıktı .

Birbuçuk yıl boyunca Timely’de kadrolu olarak görev yapmasını takiben, Buscema, çeşitli firmalar için çalışmaya başladı. Bu zaman dilimi içinde, çağdaşı olan Al Dorne, Norman Rockwell ve Robert Fawcett gibi ünlü ilüstratörlerden etkilendi. Dell Comics için, western sinemasının ünlü yıldızı Roy Rogers’ın serüvenlerini çizdi birkaç yıl boyunca. Bu arada, kardeşi Salvatore de çizgi roman dünyasına adım atmıştı.

Buscema, 1950’lerin çoğunda Atlas, Ace, Quality, St. John, Hillman ve Ziff-Davis gibi birçok yayıncı için serbest çalıştı. En uzun çalışması Dell’in Roy Rogers #74’te Roy Rogers #91’e kadar olan serisindeydi . 
Ancak, zamanla daralan çizgi roman dünyasında Buscema’ya göre bir pozisyon kalmadı. Bunun üzerine, Buscema 1958’de çizgi roman alanında çalışmayı bıraktı ve reklamcılık sektörüne kaydı. Chaite & Triad Stüdyoları’nda geçen sekiz zorlu yıl boyunca reklam dünyasının bir parçası olarak kalan Buscema, 1966’da Stan Lee‘nin (kendi tabiriyle “çok cazip”) teklifi üzerine Marvel‘a döndü.

Marvel’ın amiral gemisi takım kitaplarından birini Avengers #41 ile başlayarak devraldı . Buscema’nın çalışmalarının gücü inkar edilemezdi ve seriyi daha önce hiç olmadığı kadar ileriye taşıdı. O tarihten sonra Marvel için çalışan Buscema, firmanın tüm belli başlı yayınlarında (kimi kez bir kurtarıcı gibi) çalıştı. Buscema, Avengers #62’ye kadar neredeyse her sayıyı ve daha sonra da ara sıra çok daha fazlasını kaleme aldı .

Güçlü kırmızı kapağıyla Avengers #57, genel olarak en iyi Gümüş Çağ Marvel çizgi romanlarından biri olarak kabul edilir. ( Bu efsanevi sayı, Haziran 2022’de bir Heritage müzayedesinde 18.600 dolara satıldı !! )

Stan Lee , 1968’de yeni Silver Surfer serisini çizmesi için John Buscema’yı görevlendirdi ve bu olay Marvel’da Jack Kirby için sonun başlangıcı oldu. Tartışmalara rağmen, seri Buscema’nın en büyük eserleri arasındadır. 18 sayılık efsanevi Silver Surfer dizisinin 17 sayısını çizdi.

Silver Surfer #1’in ikonik kapağından The Silver Surfer #3’te Mephisto’nun yaratılmasına ve The Silver Surfer #4’te bir süper kahraman çizgi romanını süsleyen en iyi kapaklardan birine kadar , bu çizgi roman anının saf ihtişamı kıyaslanamazdı ve bunun büyük bir kısmı Buscema’nın sanatına aittir.
Fantastic Four ve Thor – için uzun süreler çalıştı. ( Fantastic Four #107’den Fantastic Four #141’ekadar Fantastic Four’un birincil çizeri oldu. )

Bu serideki en iyi Buscema sayısı, siyah Hulk vs. Thing kapağıyla Fantastic Four #112 olarak gösterilmektedir.
Buscema’nın Thor serisi daha uzun oldu.

( Thor #182’den Thor #259’a kadar .)  Thor #225 koleksiyoncular arasında favori olarak gösteriliyor. 
1970’lerde kendi yönetiminde bir sanat okulu kurdu, ardından, How to Draw Comics The Marvel Way (Marvel Tarzı Çizgi Roman Yapmak) adlı öğretici kitabı Stan Lee ile birlikte hazırladı.
Buscema Marvel’da daha ziyade breakdown artist (taslak sanatçısı) olarak çalışıyordu.

Daha sonraki dönemde yaptığı Conan çizimleri Ayrıca 1978’den itibaren gazetelerde yayınlanmaya başlayan günlük Conan’lar hayran sayısını artırdı.

Türkiye’de çizgi roman okuruyla bir çok çizgi karakteri tanıştıran Alfa Yayınları’nın sahibi Ali Recan o günleri şöyle anlatıyor ;
‘’ O zamanlar, Büyük John, bu alandaki en iyi çizerlerden, hatta bir avuç dolusu iyi çizerden biriydi. (…) 1978’de Alfa Yayınları’nı kurduktan sonra Yüzbaşı Volkan, Kaptan Venüs, Keloğlan gibi yerli çizgi roman dergileri yayınlarken , bir yandan da yayınlayabilecek yabancı çizgi romanları arıyordum. 1980 başlarında, Kesim Ajans’daki örnekleri karıştırırken , Conan’In bazı sayfalarına rastladım.

Amerika’daki ilk sayısı 1 Ekim 1970’de yayınlanan Conan , İtalyan çizgi romanlarına alışkın bizim yayıncıların gözünden kaçmış. Hemen Conan’ın telif haklarını satın alarak , 20 Haziran 1980’de 15 Lira fiyatla ve 36 sayfa olarak ilk haftalık Conan dergisini yayınladım. Böylece Conan Amerika’dan 10 yıl sonra Türkiye’de yayınlanmaya başladı ! ‘’ ( *** ) Ali Recan Alfa Yayınları dahilinde, Gümüş Kayakçı ya da Fantastik Dörtlü gibi kahramanları da okurlarla buluşturur.

Conan üzerindeki çalışmaları Buscema’yı 1980’lerin ortalarına kadar süper kahraman çizgi romanlarından uzak tuttu, Buscema Avengers #255 ile bu alana döndü ve Avengers #300’e kadar bir sayı hariç tüm sayıları kaleme aldı.
1990’larda ilk Wolverine serisi onunla start aldı. Buscema’nın son büyük süper kahraman çalışmasıdır ve o dönemde Marvel’ın en popüler karakteri olmuştur. Wolverine #1’de başlayarak çizer olarak görevlendirildi ve seride ilk on altı sayının on beşinde ve Marvel Comics Presents’ın ilk on sayısındaki Wolverine hikayelerinde yer aldı .

Neredeyse 50 yıl boyunca çok yoğun olarak hayal gücünü ve kurgu anlayışını çizgi roman sayfalarına aksettiren sanatçı, 1996’da sessizce emekliye ayrıldı. Buna “sözde emeklilik” demek daha uygun olur . Çünkü tekliflerin ardı arkası kesilmemiş, kendine ayırabildiği kısa zamanda da, Lucca ve San Diego gibi uluslararası çizgi roman fuarlarındaki davetlere katılmak durumunda kalmıştı.
2001 sonbaharında mide kanseri teşhisi kondu Buscema‘ya. Ciddi bir ameliyat geçirmesine rağmen, yaptığı istisnai çalışma üzerinde yoğunlaştı: DC’nin Just Imagine serisinde yer alacak Just Imagine Stan Lee with John Buscema Creating Superman (Stan Lee ve John Buscema’nın Birlikte Superman’i yarattığını Hayal Edin) adlı bölümün 22 sayfalık kurşun kalem çizimlerini Buscema Aralık 2001’ de bitirdi.

Buscema işine öylesine değer veriyordu ki, son çizgi romanını tamamlamadan önce hayatını tamamlamaya gönlü el vermemişti sanki.
Dell firması tarafından John Buscema için yapılan bir saygı duruşu kapağı görülüyor. Buscema çizim hayatının başlarındaki hazırlık çalışmalarında kısa bir süre Temel Reis karakterini de çizdi. Bu özellikten hareketle, “Silver Surfer” #3 kapağı, Elzie C. Segar ve Bud Sagendorf tarafından yorumlanarak çizildi.

Buscema’nın hayranları onun geride bıraktıkları çalışmalarını, kitap ya da dergilerden veya netteki sitelerden tekrar tekrar bakarlarken, 2020 yılında bir tweeter açıklamasıyla sanatseverlerin dikkatleri yine, sanatçının çalışmalarına odaklandı. Açıklama , Walter Simonson’dan gelmişti. Bir hırsız John Buscema’nın kızı Dianne Buscema-Gerogianis’in paha biçilmez eserlerini çalmıştı.

Bu arada , Buscema’nın 45’ten fazla orijinal eseri de çalınmıştı!! Giden eserler arasında , neler yoktu ki !! Silver Surfer’ın tam sayfa çizimi, çok sayıda Conan the Barbarian sayfası , ikonik bir Mephisto taslağı vs.
Simonson, Twitter dizisinde Dianne Buscema-Gerogianis adına konuşmaya devam etti ve şöyle dedi: “Polis ve yetkililer bilgilendirildiği için ayrıntılara giremiyorum. Satılık bir şey duyarsanız veya görürseniz lütfen benimle iletişime geçin. Çekilen her şeyin fotoğrafını paylaşamam ama bazılarını paylaşıyorum.”

( Aşağıda çalınan eserlerden bir grup görülüyor. )

Hırsızlık, Comics Connect’in Buscema’nın çağdaşları John Romita Sr. ve Gil Kane tarafından 1974’teki  Amazing Spider-Man #129’un kapağı için yapılan orijinal çizim için beklenen satış fiyatını 2 milyon dolara duyurmasından sadece birkaç hafta sonra gerçekleşmişti. ( Olaydan bir süre sonra, Buscema’nın kızı aynı duyuruyu Facebook hesabından tekrarladı. )

Joe Jusko’nun ( Amerikalı resim sanatçısı ) olay üzerine yaptığı açıklama Buscema’nın orjinal eserleri konusunda bir özelliğini daha ortaya çıkarıyordu. Jusko, şu açıklamayı yaptı ;
‘’Bu sanat eserlerini aileye geri vermek için verilen her türlü yardım çok takdir edilecektir. John kendi eserlerinden çok azını sakladığı için oldukça harap oldular.”

Buscema ve birlikte çalıştığı mürekkepleme sanatçıları
John Buscema kariyeri boyunca pek çok mürekkepleme sanatçısıyla çalıştı. Ancak, yazımızın sınırlı alanı nedeniyle , çok ilgi gören sanatçılar arasından seçme yaptım.
( Bu bölümdeki çizimlerin tümü Buscema’ya , mürekkeplendirilmeleri ise, başlıklarda adı geçen sanatçılara aittir. )
Başlıcaları ;
Dan Adkins (Silver Surfer)
Tom Palmer (Avengers)
Ernie Chan/Chua, Alfredo Alcala, Rudy Nebres , Tony De Zouniga, Pablo Marcos,… (Conan)
Buscema’nın mürekkepleme sanatçılarına bakışı , onların Buscema hakkında yaptıkları açıklamalar ilginç ipuçları içeriyor.

‘’ Savage Sword of Conan – The Original Marvel Years Omnibus v01 (2019) ‘’ kitabında Roy Thomas, John Buscema’nın Alfred Alcala’nın mürekkepleme çalışmalarından hoşlanmadığını anlatıyor, oldukça şaşırtıcı ( Yazının sonraki bölümünde , bu konuda John Buscema’nın açıklamalarını da göreceğiz. ) ! Yine Roy Thomas’a göre John’un Ernie Chan’ın mürekkeplemesini de beğenmiyor! Buscema’nın kendi çalışmalarını mürekkepleyen kişi olarak en beğendiği sanatçılar; küçük kardeşi Sal Buscema, Frank Giacoia ve Tom Palmer .
Durum böyle olmasına rağmen, çoğu okur tarafından fazla talep gören mürekkepleme sanatçılarından bazılarına ait örnekleri görelim.

Tony De Zuniga
‘’ Marvel için Conan’ı çiziyordum. John Buscema harika bir kalem sanatçısıydı. Herşey ana hatlarıyla belirlenmişti. Ben bu tür çalışmayı seviyorum, çünkü siyahlarımı o zaman fark edebiliyorum, siyahlarımı bir sonraki sayfaya bile bağlayabiliyorum. Bizim için çok zorlayıcıydı, ama ben bu tür işleri yapmayı seviyordum. John Buscema’nın kalemleriyle yanlış yapamazsınız. Figürleri sağlamdı, net hikaye anlatımı ve güzel arka planlar. Vay canına. Yani, nasıl ıskalayabilirsin ki, gerçekten ?! ‘’

Earnie Chan
John Buscema ile çalışan sanatçılardandır. 1970’lerde Conan‘da Buscema’nın mürekkep işlerini yaptı. Ayrıca The Incredible Hulk’ta Buscema’nın kardeşi Sal’ın çizimlerini de mürekkepledi.

Pablo Marcos
Kalemlerini mürekkeplediğim birçok sanatçıdan yalnızca birkaçını hatırlıyorum, John Buscema, Gil Kane, John Byrne, Ron Wilson gibi. Ancak en büyük tatminlerimden biri George Pérez’in kalemlerini mürekkeplemekti. 

Alfredo Alcala
Yazar Charles Rutledge, Alcala için şunları söylemiş ;
‘’ Alcala’nın Black Colossus macerasını muhteşem mürekkeplemesiyle 35 sayfalık bir uyarlamaya başladılar. Açılış sayfası, Buscema’nın sağlam çizimleri üstünde ayrıntılı mürekkep işçiliğinin muhteşem bir parçasıydı. Bana göre, “Iron Shadows in the Moon” uyarlamasıyla gerçekten hız kazandılar. Üçüncü sayfa, nefret ettiği bir düşmandan intikam almak üzere olan çılgın bakışlı bir Conan’ı gösteren tam sayfa bir çizim. Bu beni John Buscema’nın Conan’ının daha önce hiç benzerinin olmadığını düşündüğüm bir başka yönüne getiriyor ve Buscema’nın Kimmeryalı’nın vahşiliğini gösterme yeteneğini ortaya koyuyor. ‘’

Rudy Nebres
Rudy Nebres 70’lerde Amerikan çizgi romanlarına göç eden bir Filipinli sanatçı dalgasının parçasıydı. İnkwellawards adlı organizasyona ait internet sitesinde, John Buscema’nın Nebres için ; “birinin görmek isteyeceği en büyük mürekkepçilerden biri” dediği iddia ediliyor.

Tom Palmer
Tanıştığım en iyi sanatçılardan biridir, John Buscema. Üzerinde çalışmam için bana çizimler yapmaya başlayana kadar ne kadar yetenekli olduğunu fark etmemiştim, Avengers’daydı . Çok az çizgi kullanırdı, ama ihtiyacınız olan her şey oradaydı, yapmanız gereken tek şey bunların üzerine inşa etmek ve ardından ışık ve gölge eklemekti. Şimdiye kadar sahip olduğum en ödüllendirici işbirliklerinden biriydi. John yıllarını bir çizim stüdyosunda geçirdi ve yeteneği derindi, yaptığı çizgi roman sayfalarının gösterdiğinden daha derindi. O adamı tanımak en büyük ödüldü.

Buscema’nın ham haliyle kolayca tanınabilen görkemli bir stili vardı, kalemle ince işleri zaman kaybı olarak görürdü, ancak hazır olduğunda kalemlerini muhteşem bir şekilde mürekkeplendirirdi. (…) Her panelde sinematik tablolar yaratmaktan zevk alıyordu ve bu da işini çok farklı kılıyordu.

Dan Adkins
John Buscema’nın Silver Surfer’ının sekiz sayısını hiç sorun yaşamadan yaptım, biliyor musunuz? Bu, iki nedenden dolayı sorun olmadı: 1) Bu adamlar Barry Smith kadar ayrıntı koymuyorlar ve 2) Koydukları şeyi de hızlı koyuyorlar, bu yüzden bir tür sistemleri var. Yani, teslim tarihleriyle ilgili sorunları halledebilirsiniz; ama benim gibi titiz bir adamla Barry gibi titiz bir adamı alırsanız, başınız belaya girer! Buscema’nın Silver Surfer sayılarını çok sevdim. Kalemle sıkı çizimler yaptığı zamanlardı.

Buscema’nın Beğendiği Mürekkepleme Sanatçılarından Örnekler
Sanatçı beğendikleri olarak; Sal Buscema, Frank Giacoia ve Tom Palmer’ı açıklamıştı. Tom Palmer’ın çalışma örneklerini gördük. Şimdi de diğer iki sanatçının çalışmalarını görelim.

Sal ( Salvatore ) Buscema
John Buscema’nın kardeşi olan Sal Buscema, 2021 Joe Sinnott Hall of Fame Ödülü’nü alan dört kişiden biri.  Avengers, Spider-Man, Defenders, Hulk ve Thor dahil olmak üzere çok sayıda karakterle ilgili çalışmaları bulunmaktadır. Profesyonel bir sanatçı olarak geçirdiği yaklaşık 60 yıla rağmen Buscema hala çalışmaya devam etmektedir. Kalemle çalışmalarından emekli olduğunu söylese de, hala mürekkepçi olarak çalışmaları sürmektedir.

Sal Buscema kardeşi için şunları söylüyor ;
‘’ John’u her zaman bir ölçüt olarak gördüm, çünkü benden 8 yaş büyüktü ve 20 yaşındayken Timely ve Stan Lee ile işe başladı , 1948 yılı olmalı. Maaşla çalışmaya başladı. Ancak sektörde işler biraz kötüye gitmeye başlayınca serbest çalışmaya başladı ve sayfa ücretlerinin en iyi insanlar için olduğunu söyleyebilirim ve tabii ki sektörde daha iyi tanınan insanlardan biri oldu. ‘’

Frank Giacoia
Frank 1960’larda Marvel için ek iş yapmaya başladığında, Joe Sinnott ile birlikte Kirby’nin en önemli mürekkepçilerinden biri oldu. DC ile sözleşmesi olan Giacoia, 1966’ya kadar “Frankie Ray” olarak anıldı. (Başka bir takma adı da “Phil Zupa” idi.) Frank, 1972’de Marvel’ın Yardımcı Sanat Yönetmeni olarak kısa bir süre görev yaptı ve Tower Comics için serbest çalıştı.63 yaşındayken 1988’de kaybettiğimiz Giacola’nın çalışmaları, 1960’ların ortasından 1980’lere kadar ağırlıklı olarak görülmektedir.

John Buscema’nın Anlattıkları ( **** )
‘’ 12 yaşlarında çizgi roman okumaya başladım. Gördüğüm ilk çizgi roman aklımı başımdan aldı; Superman’di. 14 veya 15 yaşımda çizgi roman okumayı bıraktım. Bu 1939-41 yılları civarındaydı. Daha önce muhtemelen görmüşümdür ama, 1948’de Marvel için çalışmaya başladığımda Kirby’nin işlerinin sadece bir kısmını gördüm. Stüdyoda etrafta duran, bir veya iki sayfa kalem işiydi, çok etkilendim.

Çizimlerle her zaman ilgilendim. Takip ettiğim üç sanatçı Hal Foster, Alex Raymond ve Burne Hogarth’dı. Kaç yıllık Pazar çizgi romanı sayfalarını sakladığımı bilmiyorum ama sonra 1957’de her şeyi çöpe attım. (gülüşmeler) Öfkeliydim. Çizgi romanlar kötü bir durumdaydı. O günlerde iş satın alamıyordum. Ressam olmak istedim. Ama kim bununla geçinebilir ki?

New York Times’da “aranıyor” ilanını okuyana kadar hiçbir zaman iş elde edemedim. Timely çizer arıyordu. Stan Lee ile ilk kez o zaman tanıştım.  Çok enerjik, çok cana yakın bir adamdı. O zamanlar bir dahi olduğunu düşünüyordum, çünkü çizgi romanlar hakkında hiçbir şey bilmiyordum. Bana kadrolu bir iş verdi, çizgi romanlardaki ilk işimi.

Bir grup sanatçıyla büyük bir odada çalıştım: Carl Burgos, Syd Shores, Danny DeCarlo ve Gene Colan oradaydı. Bill Everett de orada çalışıyordu, ama kadroda değildi. Başka birçok kişi vardı, ama isimlerini hatırlayamıyorum. Empire State Binası’nın 14. katında çalıştık. Katın yarısı onlardaydı ve birkaç oda vardı. 1948’de suç çizgi romanlarıyla başladım ve westernlere geçtim. O zamanlar popüler olan her şeye doğru zıpladık.
1965 veya 1966’da Marvel’dan bir telefon aldım. Geri dönmemi istiyorlardı. Dürüst olacağım, korkuyordum ama işe gidip gelmek zorunda kalmayacağım için cazip geldi. Evden çalışabilirdim. Bu kararı almak benim için muazzam bir çabaydı.

Ama 1966’da onlar için çalışmaya başladım ve bir gün Stan’in ofisinde Jack ( Kirby ) ile tanıştım. Stan bana yapmam için bir kitap verdi; sanırım Hulk’tu. Stan bana bir yığın Kirby çizgi romanı verdi. Eh, herkese Jack Kirby kitapları verildi! (gülüşmeler) Çalışmalarını ilk kez görüyordum. Onlardan çalışmaya başladım ve beni kurtaran da bu oldu.

Pratt’tan da yararlandım. Kontur çizimi jest çizimleri üzerine çalışmalar yaptık. Andrew Wyeth’in babası N.C. Wyeth’in de çok büyük illustratör olduğunu düşünüyorum.
Foster’ı, Raymond’u tercih ettim. Hogarth’ın her zaman biraz katı olduğunu hissetmiştim, figürün hareketinden çok kaslarla ilgileniyordu. Foster’ın Tarzan’ı kesinlikle çok güzeldi. Başlangıçta, çok gençken Hogarth’ın kesinlikle harika biri olduğunu düşünmüştüm ama yaşım ilerledikçe onun eksikliklerinin nerede olduğunu fark ettim. Foster ve Raymond’un yanı sıra, bir hikaye anlatıcısı olarak Milton Caniff’i de Hogarth’a tercih ederim. Caniff güzel siyah beyaz düzenler yarattı.

Stan hikayeler yapma yeteneğime daha fazla güvendiğinde beni arardı ya da ben onu arar ve “Stan, bir olay örgüsü için hazırım. Aklında ne var?” derdim. Stan ile en son Silver Surfer’da çalışmıştım. Ondan sonra Roy Thomas ile çalışmaya başladım. Birçok farklı yazarla çalıştım.

Bir nedenden ötürü Silver Surfer bir türlü tutmadı. Bir numaralı sayı iyi sattı ama her bir sonraki sayıda satışlar düştü. Muhtemelen Stan’i rahatsız eden de buydu. Yıllar sonra, Stan bir gün öğle yemeğinde bana, “John, bu lanet şeyle ne yapacağımı bilmiyordum. Ne yöne gittiğimizi bilmiyordum.” dedi.

Martin Goodman ( Yayıncı ) , Jack Kirby‘nin bu kadar çok para kazanmasından rahatsızdı. “Kirby çok fazla iş çıkarıyor, hadi onun ücretini düşürelim.” diye düşündü. Jack’in Marvel’ı bırakıp DC’ye geçtiği zamandı. Bana anlatılan hikaye buydu.
Stan’in ofisine girdiğimde ve Jack’in gittiğini duyduğumda asla unutamam. Kapatacaklarını düşünmüştüm! (gülüşmeler) Bana göre Jack, Marvel’ın omurgasıydı. Bana Fantastik Dörtlü verildi. En iyiyi takip etmek çok korkutucuydu! (gülüşmeler) Thor ve Fantastik Dörtlü üzerinde çalıştım.
Favori mürekkepçilerime gelince ; Frank Giacoia ve Kardeşim (Sal) muhteşem iş çıkardılar . Tom Palmer ilk Avengers’da kesinlikle inanılmaz şeyler yaptı. George Klein’dan hiç memnun kalmadım; çok sert bir eli vardı. Ara sıra mürekkepleme yaptım. Eğer bunu yapmaya devam etmezseniz, kaybedersiniz.

Bence Joe Kubert bu işteki en akıllı adam. Kendisi kalem ve mürekkep kullanıyor ve kimse Joe’dan daha iyisini yapamaz.
Kitapların bir kısmını saklıyorum, başta Conan’lar. Hiçbir süper kahramanla ilgilenmiyorum. Conan kitaplarından bazılarını beğendim. Daha fazlasını mürekkeplendirmediğim için üzgünüm, ama o zamanlar ilgilenmiyordum. Tek ilgilendiğim şey bugün ne kadar para kazanabileceğimdi.

Alcala’nın benim Conan’ımı ilk mürekkeplediği günleri hatırlıyorum. Marvel’a gittim ve koridorda editörlerden biriyle karşılaştım -Len Wein veya diğer adam -Marv Wolfman – ve [heyecanla] “Ah, görmelisin, John. Çok güzel.” dedi. Alcala iyi bir sanatçıydı, ama çizimimi mahvetti ! Güzel kızlar yapardı ve 1930’dan kalma kirpikler takardı

Üzerinde çalıştığımız her Conan’dan keyif aldım. Conan olduğu sürece, üzerinde çalışmayı severdim.

Torunu ve Mark Evanier’in Açıklamaları
Bu yazıda Buscema’yı anlatmak için, başta kendisinin olmak üzere, birlikte çalıştığı sanatçıların açıklamalarına ağırlık verdim. Sevilen sanatçı için, pek çok okuru tarafından söylenen övgü dolu cümleler bulunuyor. Son bölümde , sanatçının torunu ve de çizgi roman yazarı Mark Evanier’in söylediklerinin de bir hayli ilginç olduğunu düşünüyorum.

Stephanie Buscema ( Torunu ) ( * )
Buscema’nın torunu New York merkezli bir ressam, illüstratör ve tasarımcı. Geçmişin tasarımlarından, folklordan, mitolojiden, eski resimli kitaplardan ve doğal (ve doğaüstü) dünyadan ilham alan çalışmaları, ticari illüstrasyondan modaya kadar her yerde bulunmakta.
Stephanie, bir illüstratör olarak kariyerinde, ünlü çizgi roman sanatçısı olan büyükbabası John Buscema’nın bir zamanlar kendisine söylediği çok önemli bir tavsiyeye sadık kaldığını söylüyor; “Bana söylediği en değerli şey, herkesin yaptığı şeyin tam tersini yapmaktı. Koyun olma, kendi yolunu çiz dedi. Bu sözler ve bana bir boya fırçayı nasıl kullanacağımı öğretmesi, muhtemelen kim olduğumu oluşturmama yardımcı olan iki şeydi.” diyor.
‘’ İnsanların John’un Torunu olduğum için bana karşı dürüst olmayacakları konusunda her zaman çok paranoyaktım. Bunun için daha çok çalışmam ve kendimi kanıtlamam gerektiğini biliyordum ve bundan fazlasıyla mutlu oluyorum.”

Mark Evanier’in Buscema hakkında söyledikleri, sanırım güzel bir özet niteliğinde .
‘’ John Buscema her zaman mükemmel işler çıkardı ve bazen ortalama bir kalemciden üç kat daha hızlıydı. Yayımlanmış kitaplardaki kalite çok değişiyordu ve bunun bir kısmı da mürekkepçilerden kaynaklanıyordu. Bazılarının çok iyi olmadığı veya çizimini anlamadıkları konusunda haklıydı. Ancak kalite, çalışmaları ne kadar sevdiğine bağlı olarak da değişiyordu. Hiçbir zaman kötü değildi, ama bazen belirli bir çalışmayı gerçekten, gerçekten daha çok sevdiğini söyleyebileceğinizi düşünüyorum. ‘’

Bugün, Buscema’nın çizimlerinin orijinalleri , müzayede alanlarını kolleksiyonerler için birer “kapışma alanı”na dönüştürmüş durumda. Kendisi de sanatçı oĺan William Wray Buscema kolleksiyonerlerinin en önemlilerinden.
Aşağıdaki resimlerde William Wray‘in kolleksiyonunda bulunan iki Buscema sayfası görülüyor. İkinci resim sanatçının Romance dergisi için yaptığı, romantik konulu, az bilinen çizimlerine ait taslaklarından.

Buscema sanatına sevgi, yetişen yeni kuşaklarla sürüyor, sürecek de.

Notlar :
( * ) Buscema’nın tüm eserlerinin listesine alfabetik olarak şu linkten ulaşılabilir.
http://mike.jersey.free.fr/Buscema.htm
( Bu listenin kronolojik olarak hazırlanmış durumuna, Big John Buscema kitabının sonundan ulaşılabilir. )

( ** ) Buscema’nın sanat yaşamına ilişkin eser isimleri, yıl bilgileri çizgi roman koleksiyon siteleri taranarak elde edilmiştir.

( *** ) YKY Sanat Dünyamız Dergisi, Sayı 64, 1997
Ayrıca, Conan’ın Alfa Yayınları dahilindeki Türkiye macerası için Turgut Özalp tarafından hazırlanan Youtube videosu şu linkten izlenebilir.
https://www.youtube.com/watch?app=desktop&v=35IsqPhH3nM

( **** ) Bu bölümdeki, sanatçının açıklamalarının tümü şu kaynaklardan derlenmiştir
https://twomorrows.com/kirby/articles/18buscema.html ,

–Roy Thomas ile yapılan röportaj,
Florentino Flores’in Big John Buscema kitabı,
David Spurlock & John Buscema’nın John Buscema Sketchbook kitabı.

( ***** ) Stephanie Buscema’nın açıklamalarıyla ilgili Youtube yayını linki
https://www.youtube.com/watch?v=IzweLufKLfo

—Robert E. Howard’ın yazdığı, tarihteki ilk Barbar Conan öyküsü ‘’ Kılıçtaki Anka ‘’ yı dilimize çevrilmiş olarak şu linkte bulabilirsiniz.https://kayiprihtim.com/dosya/kilictaki-anka-robert-e-howard/

—Tüm bunların dışında ; Conan , Kimmerler ya da Kimmerya gibi konuların , tarihsel açıdan irdelenmesini içeren yazı şu linkten okunabilir.https://karakutuphane.blogspot.com/2014/05/barbar-conan-turk-mu-anadoluyu-tarumar.html?m=1