BÜYÜK ENTRİKA

Maceraperest Altın 141/145

Yazan. G.L.Bonelli
Çizen. Erio Nicolo
Kapak. Galep
Yayın yılı. Temmuz 1972

Oğlak Maceraperest Altın Seri
Altın 141/Büyük Entrika. 42. Sayfadan başlar, (71 s.).
Altın 142/Kanun Namına. 112. s.
Altın 143/Ölüm Hücresi. 112. s.
Altın 144/Mohaveler!. 112. s.
Altın 145/İdam Sehpasının Gölgesi. 112. s.
Öykü toplam 511 sayfa.

Oğlak Efsanevi
Efsanevi 2/Büyük Entrika. 520. s.

Süper Teks Fasikül
Karakoç Fas-137/Büyük Entrika. 7. sayfadan başlar, (41 s.).
Karakoç Fas-138/Büyük Entrika. (48 s.).
Karakoç Fas-139/Büyük Entrika. (48 s.).
Karakoç Fas-140/Büyük Entrika. (48 s.).
Karakoç Fas-141/Büyük Entrika. (48 s.).
Karakoç Fas-142/Büyük Entrika. (48 s.).
Karakoç Fas-143/Büyük Entrika. (48 s.).
Karakoç Fas-144/Büyük Entrika. (48 s.).
Karakoç Fas-145/Büyük Entrika. (48 s.).
Karakoç Fas-146/Büyük Entrika. (48 s.).
Karakoç Fas-147/Büyük Entrika. 34. sayfada biter, (34 s.).
Öykü toplam 507 sayfa.

Öykü: Navajo topraklarındaki altına göz dikmiş olan Flagstaff’ lı mechul bir adam, Tex’e tuzak kurar. Tex ve Tiger Gallup şehrindeyken, Büyük Entrika devreye sokulur. Tex sahte deliller ile bir barmeni öldürmek suçundan hapis cezası alır. Flagstaff’ lı adam, Vicksburg hapishanesi yolunda yok etmek ister Tex’i. Ama dostları Tex’i korur. Bu sefer hapishanede öldürtmek ister, fakat Kit Carson’un planı ile Tex hapishaneden kaçar. Flagstaff’ lı adam, daha Tex hapiste iken Navajo’ları topraklarından sürme planını uygulamaya koyar. Bu durumu başarıyla yöneten Kit Willer ve Tiger, Navajo’ları askerlerle karşı karşıya getirmeden oyunu boşa çıkarır. Tex artık dışarıdadır ve entrikanın bütün unsurlarıyla tek tek hesaplaşacaktır…

Özellik:
Bu albümün, başlıca en önemli özellikleri; bir devam öyküsü olması, tüm dünyadaki Tex okurlarının en sevilen 10 öyküsünden birisi olması ve yayınlandığı ana kadarki en uzun Tex öyküsü olmasıdır.

Evet, bu bir devam öyküsüdür. Haydut Dugan/Çakallar (Maceraperest Altın. 120/121. sayılar. Aralık 2011) öyküsünde, haydut Jed Dugan, bar sahibi Kelly ile işbirliği yapar. Navajo altınlarına göz dikmişlerdir. Tex tabii ki bu girişimi önler ve Kelly’yi Gallup şehrinden bir daha gelmemek üzere kovar. Büyük Entrika öyküsü, yıllar sonra, Tex’i tuzağa düşürmek için Kelly’nin Gallup’ta yeniden bar açması ile başlar. İki öykü de Erico Nicolo tarafından çizilmiştir.

İtalya’da yapılan araştırmalarda, en iyi öykü ve en iyi çizim alanında hep ilk on‘un içinde gözüküyor. Ülkemizdeki ÇizgiRoman sitelerinde yaptığım araştırmalarda da aşağı yukarı aynı sonuçları aldım. Bu öykünün yanında neredeyse kafa kafaya olan şu öyküler de var. El Muerto (Çizgi Düşler Klasik. 11/12. cilt. 190/191. sayılar. Nisan 2015), Carson (Maceraperest Aylık. 7/9. sayılar. Temmuz 2002), Navajo Kanı (Maceraperest Altın. 51/53. sayılar. Mart 2008), ve İki Bayrak Arasında (Maceraperest Altın. 113/115. sayılar. Eylül 2011).

Büyük Entrika öyküsü yayınlandığında, 511 sayfa ile en uzun Tex öyküsü oldu. Hatta 387/392. sayıları olarak yayınlanan Pilares’e Geri Dönüş, yada diğer ismiyle Morisco’nun Sırrı (Aksoy Yayın 8/13. sayılar) öyküsü, 20 sene sonra, 1993 yılında yayınlanınca bu rekoru kaybetti. Pilares’e Geri Dönüş öyküsü 586 sayfadır. Ve hala en uzun Tex öyküsüdür. İkinci sırada ise yine hala Büyük Entrika vardır. Üçüncü sırada 504 sayfayla Kamçılı Adam (DE Yayın. 12/16. sayılar. Temmuz/Aralık 1998). Dördüncü sırada ise 461 sayfa ile Red Hill Katliamı (Maceraperest Aylık 31/35. sayılar. Temmuz/Kasım 2004). Beşinci sırada da 440 sayfa ile Athabasca Gölü (Oğlak Aylık. 130/133. sayılar) vardır.

Bu öyküde, bizim diğer 3 kankayı tabii ki çok aktif görürüz, Tex’in en yakın iki arkadaşı ve oğlu büyük rol oynuyor. Tex’in hayatı tamamen onlara bağlı. Ekibin beyni ve reisi olan Tex ortada olmayınca, geri kalan herkes üstüne düşeni en iyi şekilde yapıyor. Maceralarda Carson biraz dalgacı, huysuz, kötümser hatta ikinci plandaki adamdır. Bu öyküde bir daha hatırlıyoruz ki, Carson boş bir adam değil (gerçi öyle olmadığını da biliyoruz ama). Tex gibi çok çok kuvvetli bir karakterin yanında bize öyle geliyormuş. Hapishane dönemini usta bir stratejist ve bir bilge olarak yönetiyor. Ve hiç bir huysuzluk yapmadan. Carson‘un bütün nazı Tex’e imiş. Ancak bu sefer Tex, bu hikayenin büyük bölümünde hayatının kontrolünü tamamen kaybetmiş durumda. Bu, öykünün özel, standart dışı ve unutulmaz Tex albümlerinden biri olmasının nedenlerinden sadece biri.

Genç Kit Willer ise birden karşımıza ufak Tex olarak çıkıyor. Sürekli ”babam burada nasıl davranırdı?” sorusunun cevabını veriyor. Tex Willer’in karizmasını, ne subaylar ne de çakallar karşısında çizdirmiyor. Burada enteresan bir tavır da Tiger Jack‘dan geliyor. Biliriz ki eğer Tex, Navajo ülkesinde değilse yönetim Tiger Jack’in elindedir, Navajoları o yönetir. Ama bu öyküde durum değişiktir, çünkü Tex gezide değildir. Haksızlığa uğramıştır, tuzak kurulmuştur Tex’e. Onu temsil edecek kişi Kit Willer’dir. Tiger bir adım geri çekilir. Tiger iyi bir komutandır, Kit ise Prens.

Öykünün bir de kötü adamları var tabii ki. Bu karakterlerden üçü Clem, Myra ve Clay hayatta kalabilmek için Tex’in yanında yer almaları gerektiğini hızla fark ederler. Yani kötü adamlar gerçekte, genellikle aptalcasına kötü olmakla kalmaz. Durum tehlikeli hal aldığında hemen taraf değiştirirler. Çünkü onların ilkeleri olmaz. Durum kanundan yana olmayı gerektirinceye kadar gerçek anlamda soğuk, vicdansız, zehirli bir yılan olarak tasvir edilen Myra hemen tercihini yapar. Clem’de Murdock’u hemen satar ve Carson ile anlaşır.

Bu öyküde Tex destanın başlangıcı olan Kanun Kaçağı Tex öyküsünden beri ilk defa kanun kaçağı olur. Ve aranıyor ilanları bastırılır.

G.L.Bonelli, açık ismiyle Giovanni Luigi Bonelli. Tex’in babası 1908 doğumlu. 1940’da yayınevini kurdu ve 48’de Galep ile beraber Tex’i yarattı. Çok çalışkan bir ÇizgiRoman adamı olan Bonelli saymaya üşeneceğim kadar çok senaryo yazdı ve yayınevinde çok fazla çizgi kahramanın yaratılmasına imkan sağladı. 1948’de başlattığı Tex destanında, son öyküsünü 1991 yılında yazdı. Yaşamı boyunca 98 Tex öyküsü yazdı (245 Tex kitabı), tüm senaryolarını saymak çok zor. Büyük Entrika’yı yazdığında 64 yaşındaydı.

Büyük Entrika‘da, ustaca geliştirilmiş 4 paralel öykü akıyor: Tex’in durumu, Tiger ve Kit Willer’ın Navajo’ları koruma çabası, Carson’un operasyonu ve Flagstaff’ta ipleri elinde tutan adam. Bonelli, Flagstaff’tan gizemli bir adamın liderliğindeki Tex’e karşı düzenlenen en büyük komploya dahil olan karakterlerden oluşan bir ağ yarattı. Bu karmaşık öykü ustaca yönetiliyor. G.L.Bonelli’yi tarif etmek gerekirse, karmaşık basitlik X basit karmaşıklık. Senaryoya yapılan tek eleştiri, Flagstaff’lı mechul adamın kimliğinin ortaya çıkışıydı. Sonu biraz hayal kırıklığı yaratıyor, çünkü bu komplonun baş suçlusunun, ilk 502 sayfada yüzünü gizledikten sonra, açıklama biraz daha muhteşem bir şekilde ele alınabilirdi. Tek eleştiri şuydu, madem daha sonra tamamen yabancı birisi çıkacaktı, hikaye boyunca onun yüzünü saklamaya ne gerek vardı?

Erio Nicolo, Tex çizerleri arasında ismi çok bağırılmamış ama, sadık ve meraklı okurların unutmadığı bir ilk dönem Tex çizeridir. 1919 yılında doğmuş, 1983 yılında, 64 yaşında vefat etmiştir. Tex çizimi yaparken, çalışma masasında kalp krizi geçirmiştir. Çizmekte olduğu Yitik Dünya (Çizgi Düşler Klasik. 57/58. cilt. 282/283. sayılar. Ekim 2022) öyküsünü Vincenzo Monti tamamlamıştır. Çizimle uğraşanlar bilir, at çizimi en zor figürdür. Erio’nun atları çizme becerisi efsanedir. Manitu’nun Ruhu/Gümüş Yıldız (Maceraperest Altın 128/129. sayılar. Nisan 2012) öyküsünde, Navajolar için Manitu’nun ruhunu temsil eden siyah aygırın önderlik ettiği dörtnala giden sürü, savaşa koşan bir ordunun destansı görüntüleridir. Nicolo’nun Tex’inin yüz ifadesi, abartılı olmayan ama korku ve saygı uyandırabilen bir yüz ifadesidir. Yine Nicolo’nun çizimlerinde Tex’in ve kankalarının fiziği ince, zar zor görülebilen kas yapısına sahip, ancak çelik kadar sağlam duruşludur. Birçok acıya ve sürekli yorgunluğa katlanmış erkeklerin kas yapısı gibi. Koşan bir atın üzerinden atlarken, bir tüfeği eline alırken veya bir suçlunun çenesine masaj yaparken bile zariftir.

Tex‘in kötü şöhretli Vicksburg hapishanesine girmeden önce veda ettiği sayfaya dikkat. Öykünün belki de en önemli anıdır. Tex, o hapishaneden asla çıkamama ihtimalinin bulunduğunu ve bu anın arkadaşlarının ve oğlunun gözlerine son bakışı olabileceğini çok iyi biliyor. Ve Nicolo, bu anları ve bu diyalogları nasıl yorumlayacağını biliyor; dörtlüdeki her bir üyeye, dört arkadaşı birbirine bağlayan sarsılmaz güvenin, el sıkışmaları kadar sağlam bir şekilde ortaya çıktığı örtülü bir şaşkınlık ifadesi veriyor. Sayfanın çiziminde hiçbir siyah leke kullanmayıp, üstüne birde tüm çevre detaylarına boş verip, oldukça ince tarama ucuyla bizi hüzne odaklıyor.

Yukarıda Nicolo‘nun zerafet’inden bahsettik. Aynı zerafeti kadın çizimlerinde de görürüz. Örneğin, öykünün kötü kadını Myra, G.L.Bonelli’nin senaryosunda bize, soğuk, vicdansız, zehirli bir yılan olarak tasvir edilir. Ama Nicolo’nun çizimlerinde Myra, hepimizin hayran olduğu bir zerafet ikonudur. Durango Şerifi‘ndeki (Maceraperest Altın. 158/160. sayılar. Ağustos 2013) Linda Dayton yada Adanın Tiranı (Maceraperest Altın 157. sayı. Temmuz 2013) macerasındaki Veda Marilarda gibi.

Gerçi, Mohaveler! ve İdam Sehpasının Gölgesi kitaplarına, Francesco Gamba‘nın yardımlarının olduğu kesinleşmiş bir bilgi ama yardımın ne kadar olduğu bilinmiyor. Francesco Gamba, Bonelli’nin mütevazi kahramanlarından biri. Nicolo’nun resimlediği toplam 23 adet Tex macerası var. Bunlar da toplamda 64 kitap için yapılmış çizimler. Yine toplamda 5067 sayfa Tex sayfası çizmiş. Hatırlatma olsun diye tüm çizdiği maceralardan en güzel bir kapağı yazının sonuna koyacağız.

Gelelim dedikodulara. Büyük Entrika öyküsünün, 2000 yılından sonraki baskılarında bazı çizim hataları değiştirildi. Sadece çizim hataları değil, yanlış bilgiler veren diyaloglar da değişti. Maceraperest yayınların bastığı iki edisyon da değiştirilmemiş baskılar. Karakoç fasikülleri de eski baskıdan oluşuyor. Ama, değiştirilmemiş olan, tutarsızlıklar hala var.

Tex, 141. kitapta, Şerifin ofisine götürülürken Myra, elbisesinin üstüne bir şal alır ve ofise gider. Ama şal yolda yok olur ve elbise bile değişmiştir.

Yine 141. kitapta, Tex, kodeste iken Tiger yardım istemek için bankacı Pelton’a gider. Pelton ona hemen Carson’a ulaşmasını söyler. Tiger bir hafta süreceğini söyler. Ama Kit ve Carson akşam oradadır.

Myra’nın odasında geçen sekansta, 141 nolu kitapta, Myra’nın verdiği davet notunu Tex’in cebinden kim aldı? (59/65. sayfalar arası), Myra ya da Clay notu geri alırken görülmüyor.

Şerifin gömleği aniden değişir. 141. kitabın 94. sayfasına kadar açık renk olan gömlek aniden kareli hale geliyor ve bu ayrıntı daha sonraki baskılarda düzeltilmiş.

Navajo savaşçıları, 142. kitabın 5. sayfasında rezervden ayrılarak, kızılderililerle ilgili yasayı ihlal ediyor. Tex’e Kaliforniya sınırındaki Vicksburg hapishanesine kadar eşlik ediyorlar.

Çavuş Murdock’un rütbeleri, 143. sayının 109. sayfasına kadar Onbaşı rütbesi gibi bir şey iken, değişiyor ve çavuş rütbesine dönüyor.

Mohave veya Mojaveler, Mojave Çölü’ndeki Colorado Nehri’ne özgü bir Kızılderili halkıdır. Dilleri, komşu Apaçi yada Navajo’lar ile aynı kökenden gelmez. Büyük ihtimalle göç ile gelmemiş kızılderili kabilesidirler. Daha beyazlar gelmeden önce, Colorado nehri etrafında sulu tarım yaparlardı. Şu anki nüfuslarının 2000’in üstünde olduğu düşünülüyor ve Mohave , Chemehuevi , Hopi ve Navajo kızılderilileri ile aynı ortak rezervasyon alanını kullanıyorlar.

İsimler: Kit Carson, Kit Willer, Tiger Jack, Marcus Parker (Flagstaff’lı adam), Fred Redwood, Kelly Wells, Myra Solano, Clay Heber, Bill Pelton, C.H. Martin, Şerif yrd. Morton, Clem, Barmen Lucky, Hayden, Çavuş Mike Murdock, Victorio, John Faradine, Larry Lyman, Çavuş Bryan, Yüzbaşı Stone, Yüzbaşı Donavan, Bill Finney, Oswald Foster, Ranger Yüzbaşı Torrington, Albay Holmann, Ajan Abbott (Pinkerton), Ajan Kelton (ABD), Watson (Kızılderili Ajanı).

Mekanlar: Arizona, Gallup, Flagstaff, Vicksburg, Winslow.

ERİO NİCOLO KİTAPLARI

Tex ile ilgili bilgiler almak için Herkesi Facebook’ta Tex Willer Meraklıları Haberleşme Ağı‘nı takip etmeye bekliyoruz.

https://www.facebook.com/groups/863513165920549?locale=tr_TR