Tex Alt 162/164: YAMA’NIN DÖNÜŞÜ

YAMA’NIN DÖNÜŞÜ

Maceraperest Altın 162, 163 ve 164. kitap

Yayın yılı. 1974
Yazan. G.L. Bonelli
Çizen. A. Galleppini
Kapak. A. Galleppini

Öykü: Yama fırtınadan kurtulmuştur. Onu balıkçılar kurtarır. Çeşitli illüzyonlarla onları Maya tanrısı Kukulcan’ın reenkarne’si olduğuna inandırır. Yama, artık yeni müttefikler bulmuştur. Maya uygarlığının artçıları olan savaşçılar onun ordusudur. Tex ve arkadaşlarını Meksika ormanlarına çeker. Yama, kritik anlarda kendisiyle iletişime geçen babasından teşvik alır. Fakat Tex dengeleri değiştirecek, önce Montales’den yardım alır. Sonra Mayaları kendi tarafına çeker…

Özellik: Bu öyküde, büyünün dozu gittikçe artıyor. Yama‘nın kuvvetli büyüleri, Şaman Kırmızı Bulut‘un muskaları ile çarpışıyor. Üç kitaplık maceranın son bölümünde (164. sayı), 26. sayfada Yama, Karanlık Dünyalarda yaşayan yaratıkların Dünya’yı istila ihtimalinden söz ediyor; ve aynı albümün 50. sayfasında Mephisto oğluna, eğer Tex‘i kendisi öldürebilirse, bu dünyalara hükmetme olasılığından bahsediyor.

Bir önceki macera olan, Mefisto’nun Oğlu öyküsünün bittiği yerden başlar. Bu hikayenin ‘Savanada Dehşet‘ hikayeyle bazı ortak noktaları var. Özellikle ortam; timsahlarla dolu bataklıkların olduğu, geçilmesi imkansız bir orman. Ayrıca çok etkisiz olan bir dev ve genç bir kadın karakteri. Ancak Dambo ve Loa‘nın yardımcı karakterliğinin eline su dökemez. Manuela renksiz bir karakterdir; Matias ise basit bir ‘iyi kalpli dev’dir. Öykünün İkincil kötü adamı General Zamora, hikayenin yarısında kuyruğunu bacaklarının arasına alıp kaçmak zorunda kalırken, sağ kolu Ortega ise, ormana ayak basar basmaz timsahlar tarafından yutulur. Kuvvetli bir öykü olduğunu söylemek biraz zor.

Bazen Yama, Mephisto’nun neredeyse karikatürize edilmiş bir versiyonu gibi görünüyor bu öyküde. Özellikle de her şeye gücü yettiği yanılsamasına kapıldığında ya da babasının aşağılayıcı sitemlerine katlanmak zorunda kaldığında. Üstelik bu hikayede Yama, babasının Savanada Dehşet öyküsündeki delilik emarelerinin aynısına sahip.

Savanada Dehşet‘de Mephisto’nun ve Mephisto’nun Oğlu‘nda Yama’nın müttefiki olan Loa, giderek daha vamp bir kadın oluyor. Nedendir bilinmez? Ama ne yazık ki sadece on vinyette görünüyor. Ancak burada da zenci bir Voodoo Mambo‘sundan çok, beyaz bir kaltak gibi davranıyor. Bu arada Galep‘in çizdiği denize sürüklenme sahnesi çok güzel.

Yama‘nın bu öyküdeki müritleri Maya halklarından geriye kalmış, yeniden eski parlak günlerini özleyen yerliler. Kimdir Mayalar? Nedir Maya Uygarlığı? İlk yerleşimleri M.Ö. 2000’e kadar uzanırken, zirveye ulaştıkları Klasik Dönem, MS 250’den MS 900’e kadardı. Maya uygarlığı, günümüz Meksika, Guatemala, Belize, Honduras ve El Salvador’un bazı kısımlarını da içeren geniş bir bölgeye yayılmıştı. Şehirleri genellikle nehirlerin yakınında ve verimli vadilerde kurulmuş olup, tarım için suya ve kaynaklara erişim sağlamaktaydı. Gelişmiş kültürleri, karmaşık sosyal yapıları, karmaşık şehirleri, etkileyici mimari başarılarıyla, gelişmiş astronomi ve karmaşık bir yazı sistemi ile biliniyorlardı. Maya uygarlığı çeşitli alanlardaki başarılarıyla ünlüydü:
—Mimari: Mayalar, yüksek piramitler, tapınaklar ve saraylarla muhteşem şehirler inşa etti. Chichen Itza, Tikal ve Palenque en ünlü örnekler arasındadır.
—Astronomi ve matematik: Gelişmiş bir astronomi anlayışına sahiplerdi ve karmaşık bir takvim sistemi geliştirdiler.
—Yazı: Mayalar tarihlerini, mitolojilerini ve astronomik gözlemlerini kaydetmek için hiyeroglif bir yazı sistemi kullandılar.
—Sanat ve kültür: Maya sanatı, karmaşık oymalar, renkli duvar resimleri ve sofistike çömleklerle karakterize edilir. Ayrıca yeşim ve obsidiyen işçiliği konusunda da yetenekliydiler.
—Tarım: Mayalar, teras çiftçiliği ile, mısır, fasulye ve kabak ekimi de dahil olmak üzere ileri tarım teknikleri geliştirdi.

Maya uygarlığı nasıl ortadan kayboldu? Maya uygarlığının gerileyişi, birçok faktörün katkıda bulunduğu karmaşık bir süreçti. En sık alıntı yapılan teorilerden bazıları şunlardır:
—Çevresel bozulma: Doğal kaynakların aşırı tüketimi, ormansızlaşma ve toprak erozyonu tarımın azalmasına yol açmış olabilir.
—Sosyal ve politik huzursuzluk: İç çatışmalar, savaşlar ve ticaret ağlarının çöküşü Maya şehirlerinin çöküşüne katkıda bulunmuş olabilir.
—Dış faktörler: İspanyollar da dahil olmak üzere Avrupalı sömürgecilerle temas, hastalıklara yol açtı ve yaşam tarzlarını bozdu.