DALTON ÇETESİ
Maceraperest Altın 8-9. kitap
14. Öykü
İlk yayın yılı. 1951
Yazan. G.L. Bonelli
Çizen. A. Galleppini (1960 baskısında M. Uggeri çizimlere bazı müdahaleler yapmıştır).
Kapak. A. Galleppini
(1960 yılında 160 sayfalık kitap halinde düzenlenmiştir)
Oğlak Maceraperest Altın Seri
Altın 8/Dalton Çetesi. 118. Sayfadan başlar (43 s).
Altın 9/Fulton Creek’te Sogun. 51. Sayfada biter.
Öykü toplam 94 sayfa.
Ceylan 1. Seri (186’lık)
Ceylan-111/Dalton’ların İninde. 25. Sayfadan başlar (58 s).
Ceylan-112/Daltonların İntikamı. 39. Sayfada biter (36 s).
Öykü toplam 94 sayfa.
1951-2. ŞERİT SERİSİ
1951-BEYAZ KOLEKSİYON SERİSİ
1954-1. ONUR SERİSİ
1954-1. GİGANTE SERİSİ
1957-KIRMIZI KOLEKSİYON SERİSİ
Öykü: Dalton kardeşler bir zamanlar Kanun’un hizmetindeydiler. Ama içlerinden biri ölünce taraf değiştirirler. Çete büyüktür, bir tren soygunu gerçekleştirirler. Ancak ne yazık ki Tex ile karşılaşırlar. Bu macerada Tex’in yanında Tiger Jack vardır. Birer birer ikilinin darbeleri altına düşerler…
Özellik: Bu öyküde Lilyth’i hiç görmeyiz. Tex’in çok sevdiği ama az beraber olabildiği Lilyth, Tex okurları için hep gizemli bir yerde durmuştur. Ama; çok erkeksi olan Tex destanında bir kadın, ne 50’li yılların Tex okurunu, ne de G.L.Bonelli‘yi pek ilgilendirmiyor belli ki! Ve diğer önemli bir özellik ise Tiger Jack ile ilk macera olması. Tiger Jack karakteri, vakur ve bilge kişiliğiyle destanın en önemli ikinci karakteridir.
G.L.Bonelli usta, Dalton Çetesi öyküsünde gerçekten yaşamış, banka soyguncusu bir aileyi Tex macerasının konusu etmiş. Gerçi, gerçeklikle hiç uyuşmayan bir öykü olsa da kaliteli bir western macerası yazmış. Biz ÇizgiRoman okurları, Red Kit maceralarından iyi tanırız Daltonları. Ama gerçek öykü, Red Kit maceralarında da anlatıldığı gibi değil.
Dalton Çetesi, Amerikan Vahşi Batısı’nda kötü şöhretli bir kanun kaçağı grubuydu ve esas olarak 1890’ların başlarında aktifti. Çete, Dalton kardeşler tarafından yönetiliyordu: Bob, Grat ve Emmett Dalton. Ağabeyleri William “Bill” Dalton da çeteyle ilişkilendirilmişti ancak suç faaliyetlerinde o kadar da önemli bir rol oynamamıştı.
Dalton kardeşler, Missouri’de kalabalık bir ailede doğdu. Babaları Lewis Dalton bir meyhane sahibiydi ve anneleri Adeline Younger Dalton, Efsanevi James-Younger Çetesi‘nden Younger kardeşlerle akraba idi. Dalton kardeşler başlangıçta meşru işler ile ilgilendiler. Bob ve Grat, Kızılderili Bölgesi’nde (günümüzde Oklahoma) kanun adamı olarak görev yapıyordu. Ancak, sonunda suça yöneldiler.
Dalton Çetesi, suça tren ve banka soygunlarıyla başladı. Cesaretleri ve cüretkarlıklarıyla tanınıyorlardı, genellikle aynı günde birden fazla bankayı hedef alıyorlardı. En cüretkar girişimlerinden biri, 5 Ekim 1892’de Kansas, Coffeyville‘de iki bankanın aynı anda soyulmasıydı. Coffeyville baskını, Dalton Çetesi’nin felaketle sonuçlanan bir girişimiydi. Bob, Grat, Emmett ve diğer iki çete mensubu Bill Power ve Dick Broadwell‘den oluşan çete, First National Bank ve C.M. Condon & Company Bank’ı soymak amacıyla Coffeyville’e geldi. Ancak kasaba halkı onların varlığından haberdar oldu ve şiddetli bir silahlı çatışma başladı.
Dalton Çetesi sayıca ve silahça çok azdı. Çıkan çatışmada Bob Dalton, Grat Dalton, Bill Power ve Dick Broadwell öldürüldü. Emmett Dalton ağır yaralandı ancak hayatta kaldı. Daha sonra yakalandı, yargılandı ve müebbet hapse mahkûm edildi. Emmett Dalton, 14 yıl hapis yattıktan sonra şartlı tahliye edildi ve nispeten sakin bir hayat yaşamaya devam etti, hatta yazar, oyuncu ve sinemacı oldu.
Emmet, 23 kurşun yarasından sağ çıkmış ve Daltonlar öyküsünü kullanarak, kitap yayınladı ve Hollywood’a girdi. Gerçi tarihçiler, Daltonların maceralarını takip ettiler. Ama ortak hayal gücü, maceraları anlatan Emmet’in hikayesinden beslendi. Aynı yıl sinemaya uyarlanan ve başrolünde Emmet‘in yer aldığı Beyond the Law-1918. (Yasanın Ötesinde) ve Jack Jungmeyer ile birlikte yazdığı When the Daltons Rode-1931. (Daltonların Yolu) adlı iki otobiyografik kitapta kardeşleri ile olan hikayesini anlatır. When the Daltons Rode, 1940 yılında başrollerinde Randolph Scott ve Frank Albertson‘ın yer aldığı bir film olarak gösterime girdi.
Dalton Çetesi, Western filmlerinde ve televizyon dizilerinde popüler bir konu olmuştur ve bazı film ve diziler onların maceralarını anlatır. İşte Dalton Çetesi’ni konu alan bazı önemli filmler ve TV yapımları:
Filmler:
The Daltons’ Women-1950. (Dalton Kadınları). Bu film, Dalton Çetesi’ne odaklanan bir Western filmi, ancak gerçek hikayeyle pek alakası yoktur. Lash LaRue, çeteye sızmak için gizli göreve giden bir kanun adamı olarak başroldedir. IMDb puanı 6.1 dir.
The Cimarron Kid-1952. (Cimarron’lu Çocuk) Boetticher tarafından yönetilen ve Audie Murphy‘nin başrol oynadığı bu film, Dalton Çetesi’nin hikayesini anlatır ve Murphy, Dalton’larla ilişkilendirilen Bill Doolin‘i canlandırır. IMDb puanı 6.3 dür.
The Last Ride of the Dalton Gang-1979. (Dalton Çetesinin Son Yolculuğu). Bu televizyon filmi, Dalton Çetesi’nin Coffeyville‘e yaptıkları meşhur baskına kadar olan maceralarını daha ayrıntılı bir şekilde anlatır. Başrollerinde Bob Dalton rolünde Randy Quaid ve Emmett Dalton rolünde Larry Wilcox yer alıyor. IMDb puanı 5.6 dır.
Televizyon Dizileri:
Tales of Wells Fargo-1957/1962. Wells Fargo Hikayeleri). 1957’den 1962’ye kadar NBC’de yayınlanan ve 201 bölümde başrolde Dale Robertson‘ın oynadığı bir Amerikan Western televizyon dizisidir. Bu TV dizisi zaman zaman Dalton Çetesi hakkında bölümler yayınlıyor ve onların maceraları çeşitli hikâyelerde dramatize ediliyor. IMDb puanı 7.9 dur.
The Life and Legend of Wyatt Earp-1955/1961. (Efsanevi Wyatt Earp’ün Hayatı). Dizi, Wyatt Earp’ün hayatından esinlenmiştir. Yarım saatlik, siyah beyaz dizi, 1955’ten 1961’e kadar ABC’de altı sezon (229 bölüm) boyunca yayınlandı ve başrolde Hugh O’Brian oynadı. Bu dizide ayrıca Dalton Çetesi‘ne ait bölümler de yer alıyor ve genellikle Wyatt Earp gibi kanun adamlarıyla karşılaşmaları anlatılıyor. IMDb puanı 7.6 dır.
Death Valley Days-(1952/1970. (Ölüm Vadisi Günleri). Uzun süre devam eden bu antolojik dizi, Dalton Çetesi hakkında çok sayıda bölüm içeriyordu ve çoğunlukla suç faaliyetlerine odaklanıyordu. IMDb puanı 7.5 dir.
Çizgi Film:
Lucky Luke-The Dalton Brothers-1984. (Red Kit-Daltonların Öyküsü). René Goscinny ve Morris’in Lucky Luke serisinin bir parçası olan Fransız çizgi film dizisi, bir çok bölümde Dalton Çetesi’nin talihsizliklerini mizahi bir şekilde tasvir ediyor. IMDb puanı 7.2 dir.
Bu filmlerin ve TV dizilerinin çoğu tarihi gerçeklere çok dikkat etmese de, Dalton Çetesi efsanesinin popüler kültürde canlı kalmasına yardımcı oldular. En doğru ve ayrıntılı olan ise Coffeyville baskınını anlatan ‘The Last Ride of the Dalton Gang’ olarak kabul edilir.
ÇizgiRoman alemine gelirsek; Red Kit ve Tex‘in bu macerasının dışında, 2016 yılında ilk cildi olan İlk Ölüm, 2017 yılında ikinci cildi olan Son Gün isimli Daltonlar ÇizgiRoman serisi çıktı. Senaryosunu Olivier Visonneau, çizim ve renklendirmelerini Jesus Alonso Iglesias yapmış. Ayrıca 2022 yılında bu iki öykü tek kitap halinde çıktı.
Bu arada Red Kit/Daltonlar maceraları ile ilgili enteresan bir şey var. 1948-1958 yılları arasında Morris tek başına yazıp çiziyor Red Kit’i. 1954 yılında çıkan Outlaws (Kanunsuzlar) albümünde, Red Kit, Bob Dalton‘u öldürür ve Morris cinayeti sert ve açık bir şekilde çizer. Ve basından sıkı bir linç yer. Sonraki baskılarda bu sayfa, bayağı bir yumuşatılır.
Bu yazıdaki bilgiler için, collezionismofumetti.com‘un katkılarına teşekkürler.
TEX HASTALARINA NOTLAR
Tex ile ilgili bilgiler almak için Herkesi Facebook‘ta Tex Willer Meraklıları Haberleşme Ağı‘nı takip etmeye bekliyoruz.
https://www.facebook.com/groups/863513165920549?locale=tr_TR
ÇizgiRomantik 