PES ETMEYEN

Çizgi Düşler. 643-644 sayı/20. cilt

Yayın yılı. Mayıs-Haziran 2014
Yazan. Mauro Boselli
Çizen. Jose Ortiz
Kapak. C. Villa

Öykü Toplam 224 sayfa

Öykü: Nantan ve Dimas, San Carlos bölgesinden iki Apaçi polisidir ve Kızılderili ajanı Webster’ın emri altında çalışmaktadırlar. Ama kızılderililerden nefret eden Albay Atwood tarafından, haksız yere viski kaçakçılarını katletmekle suçlanan iki arkadaş, Florida’ya sürgün cezasına çarptırılır. Webster, etkili yöntemleriyle suçluları hızla yakalayan, eski dostu Tex ve arkadaşlarından yardım ister. Ancak bu sırada trenden kaçan Nantan ve Dimas, bilmedikleri bir bölgede ve kendi topraklarından yüzlerce kilometre uzakta askerler ve şerifler tarafından aranmaktadır…
Özellik: Bu öykü, sıradışı çizgisi ile gönülleri feth eden, Jose Ortiz Moya, ya da bilinen imzası ile ORTİZ‘in son çizdiği öykü. Aralık 2013’de hayatını kaybeden Ortiz, 19 Tex öyküsü, 6 Büyülü Rüzgar, 1 Ken Parker çizdi. 16 yaşında başladığı meslek hayatında 65 yıla, o kadar çok eser sığdırdı ki saymaya üşendim. ÇizgiRomantik olarak Ortiz meraklılarına şu müjdeyi verelim. Bu 19 oyküyü hızla incelemeye başladık ve sıra dışı bir şey olmazsa hızla tamamlayacağız.

Ortiz, ÇizgiRoman okurları arasında tartışma yaratan bir çizerdir. Bazı okurlar nefret ederken, bazı okurlar ise çok sever (ben de çok sevenlerdenim). Örneğin, özellikleri çok farklı olmasına rağmen hem Ticci’yi hem de Ortiz’i severim. Ticci’nin bozkırlarını, bizonlarını, Kızılderili kamplarını yada atlarını, ama Ortiz’in ise tozlu kasabalarını, Meksika’sını ve çöllerini çok beğeniyorum. Ya da Diso’nun gülümseyen, frapan giyinen, neşeli insanlarını, ama Ortiz’in uzun boylu, uzun suratlı, çirkin, pis sakallı ve sinirli insanlarını da çok seviyorum. Ortiz, neredeyse Kübizm‘e bir adım kalmış, deforme figürleri ve siyah/beyazın, siyahtan yana dengesi kaçmış, ara tonlardan arındırılmış figürleri ile, resim sanatına göz kırpıyor. Vatandaşı Pablo Picasso‘nun Don Kişot resmine, ya da Velazquez‘in desenlerine bakınca, Ortiz’in İspanyol resim geleneğine ne kadar yakın olduğunu anlıyoruz zaten.

Ünlü İspanyol karikatürist José Ortiz, Francisco Goya ve Diego Velázquez‘in eserlerine doğrudan etkisi konusunda kesin ifadelerde bulunmasa da, eserlerinin üslubu ve temalarına dayanarak bazı değerlendirmelerde bulunmak mümkündür. Hem Goya hem de Velázquez İspanyol sanatının temel taşlarındandır ve onların etkileri, Ortiz de dahil olmak üzere daha sonraki birçok sanatçıda görülebilir.

Velázquez, olağanüstü gerçekçiliği, ışığı ve dokuyu yakalamadaki yeteneğiyle tanınır. Ortiz de grafik stilinde özellikle yüzlerde, kostümlerde ve mekanlarda ayrıntılara büyük önem veriyor. Bu gerçekçilik, Ortez‘in çizimlerinde ki karakterlerin ve arka planların hassasiyet ve derinlikle çizildiği ‘Hombre’ ve ‘Delta 99’ gibi çizgi romanlarında açıkça görülmektedir. Velázquez, insan figürünü gerçekçi, onurlu, kibirli bir ifade/duruş ile tasvir etmede ustaydı. Ortiz, çizimlerinde de karakterleri temsil etmede benzer bir ustalık sergiliyor, onlara ifade gücü ve psikolojik derinlik kazandırıyor. Velázquez, saray portreleri ve tarihi sahnelerle tanınıyordu. Ortiz, ‘Hombre’ gibi eserlerinde de tarihi ve kültürel mekanları yeniden yaratmada, onları otantik ve sürükleyici kılmada benzer bir özeni gösteriyor.

Goya, özellikle en karanlık dönemlerinde (örneğin ‘Kara Resimler’de), ışık ve gölge arasındaki karşıtlığı kullanarak dramatik atmosferler yaratmada ustadır. Ortiz, özellikle korku ve western türlerinde atmosferi vurgulamak için benzer teknikler kullanır; bu türlerde ışık-gölge kullanımı temel bir rol oynar. Goya, delilik, savaş ve insanlık durumu gibi temaları işlediği için ünlüdür. Ortiz; macera ve korku çizgi romanları gibi popüler türlerde çalışsa da yalnızlık, adalet ve iç çatışma gibi derin temaları sıklıkla işliyor. Bu içe dönük yaklaşım, Goya’nın etkisinin bir mirası olarak görülebilir.

Ortiz‘in Goya ve Velázquez‘in etkisine dair açık ifadeleri olmasa da, İspanyol sanatının bu iki devi onun eserlerini etkilemiştir. Gerçekçilik, ayrıntılara gösterilen özen, ışık ve gölgenin dramatik kullanımı ve derin temaların keşfinin birleşimi, Ortiz’i Goya ve Velázquez tarafından temsil edilen İspanyol sanat geleneğine ideal bir şekilde bağlayan unsurlardır. Bu unsurları çizgi roman diliyle harmanlamadaki yeteneği onu bu büyük geleneğin çağdaş mirasçısı yapıyor.

Bu öykü özelinde; Boselli, G.L. Bonelli senaryo geleneğine çok uygun bir öykü yazmış. Senaryo her açıdan mükemmel, hikaye Ortiz için özel olarak yazılmış gibi görünüyor. İyi resimlenmiş manzaralar, özellikle Arizona manzaraları ve Ortiz tarzı çirkin, kirli, kötü ve çok tozlu karakterlerle dolu keyifli bir hikaye. Ama çizimler için Ortiz’in en iyisi demek mümkün değil. Çünkü, Fosil Avcısı, Zırhlı Tren ya da Kale Yolunda gibi öykülerini okuduk, Ortiz’in. Ama haksızlık da etmeyelim, bu öyküyü çizdikten sonra hastaneye yattı ve vefat etti. Hatta, şöyle ki son ana kadar mesleğini yapmak için çaba gösterdi. Yani, en iyi ya da kötü eseri değil de, en son eseri diye hatırlayacağız, ustanın.

Apaçi ya da kızılderili polis imajı bu öyküden önce iki defa daha kullanıldı Tex maceralarında. İlki 1989 yılında yayınlanan ‘Kızılderili Polis’ öyküsü. Bu öykünün ilk sayfaları, ülkemizde Milliyet Çocuk Dergisinde yayınlanmış ama devamı gelmemişti. Ve kitap olarak da basılmadı. Bu öyküyü Claudia Nizzi yazdı, Vincenzo Monti çizdi.

İkincisi ise, İtalya da, ‘Apaçi Polisi’ ismiyle, ‘2007 Tex Almanak’ olarak yayınlandı. Daha sonra ülkemizde de yayınlandı. Burada da, isyankar kızılderilileri yakalamaya çalışan, kızılderili polisler konu edilmiştir. Mauro Boselli yazmış, Ernesto R. Garcia Seijas çizmiz.

Ayrıca bu öykünün devamı olan öykü, Eylül 2020 de İtalyada yayınlandı. Mylos Kitap’ın şimdi ki akışına göre, Ağustos yada Eylül ayında ülkemizde de basılabilir. Bu öyküde kızılderili polis Nathan ve Yüzbaşı Webster yine, kahramanlarımızla aynı macerada buluşacak. Boselli yazmış, Seijas ise çizmiş.

Boselli bize, bu öyküde de sinema tarihinden bir efsaneyi ve o efsaneden bir sahneyi hatırlatıyor. Sergio Leone‘nin müthiş filmi İyi, Kötü ve Çirkin‘den, Eli Wallach‘ın bileğindeki zincirlerden kurtulma sahnesini Nantan’a oynatıyor.

Bunlara ek olarak, bu hikayedeki Marton ile yine Ortiz’in de çizdiği Büyülü Rüzgar’ın 1 numaralı düşmanı, Howard Hogan arasında da ufak bir benzerlik var. Usta yapmış numarasını bize.

İnsanlar: Kit Carson, Kit Willer, Tiger Jack, Nantan, Dimas, Goysh, Buckskin Jim,Yüzbaşı Webster, Albay Atwood, Nitika, Sombra, Şerif Sam Keogh, Bay Marton, Buzz Will, Adam.
Mekanlar: Arizona, San Carlos Rezervasyonu, Safford, Oklahoma.